|
Vista Alegre Baserrian, txoriak eta beste dabiltza hegan |
 |
 |
 |
|
Vista Alegre baserrian, txoriak eta beste dabiltza hegan
|
Tximeleta ugari ikus daitezke Vista Alegre baserrian, urtaroaren eta orduaren
arabera, egunez zein gauez. Batzuk beste batzuk baino koloretsuagoak dira,
baita handiagoak ere. Hona hemen zenbait adibide:
|
| Izen zientifikoa: Arctia caja |
 |
| Izen arruntak: euskera: Ijitoa |
| : gaztelaniaz: Gitana |
| : ingelesez: Garden tiger moth |
| Gaueko tximeleta honek hegoen marrazkiak zein beheko hegoen kolore gorrixka erabiltzen ditu balizko harrapariak uxatzeko. |
| Izen zientifikoa: Opisthograptis luteolata |
|
Izen arruntak: euskera:
|
| : gaztelaniaz: Polilla de color azufre |
| : ingelesez: Brimstone moth |
|
Bere beldar marroi / berdeak “adar” bat dauka bizkarrean.
|
 |
I
| Izen zientifikoak:
Autographa gamma
Plusia gamma
|
 |
|
Izen arruntak: euskera:
|
|
| : gaztelaniaz: Plusia o medidor |
| : ingelesez: Silver Y moth |
|
Latinezko izena hego bakoitzeko Y erako marka zuritik datorkio,
Y Gamma izanda grekoz.
|
| Izen zientifikoa: Pseudoips prasinana |
 |
| Izen arruntak: euskera |
|
: gaztelaniaz:
|
|
| : ingelesez: Green Silver-lines |
| Espezie honetako beldarrak haritzez eta urkiez elikatzen dira. |
| Izen zientifikoa: Odonestis pruni |
 |
| Izen arruntak: euskera |
|
| : gaztelaniaz |
|
| : ingelesez: Plum lappet |
|
Emea arra baino handiagoa da:
Arraren hegoak 30-50 mm-koak dira, emearenak, berriz, 50-60mm-koak. |
| Izen zientifikoa: Lasiocampa quercus |
 |
| Izen arrunta: euskera |
|
| :gaztelaniaz: Bombix de la encina |
| : ingelesez: Oak eggar |
|
Espezie honetako arrak egunez egiten du hegan normalean; emeak, aldiz, gauez.
|
| Izen zientifikoa: Lymantria monarcha |
 |
| Izen arrunta: euskera |
|
| :gaztelaniaz: Monja |
| : ingelesez: Black arches |
| Tximeleta honek zuhaitzen azalean erruten ditu arrautzak, bana banan edo bitan. |
| Izen zientifikoa: Inachis io |
 |
| Izen arruntak: euskera
Pauma tximeleta
Eguargiko pauma
|
| :gaztelaniaz: Pavo real |
| : ingelesez: Peacock |
| Tximeleta honen hegoetako “begiek” balizko harrapariak uxatzen laguntzen diote. |
| Izen zientifikoa: Thyatira batis |
 |
| Izen arruntak: euskera |
|
| :gaztelaniaz: Capullitos de cerezo |
| : ingelesez: Peach blossom |
| Espezie honek krisalida gisa ematen du negua. |
| Izen zientifikoa: Pararge aegeria |
 |
| Izen arruntak: euskera: Horma-tximeleta |
| : gaztelaniaz
Mariposa de los muros
Maculada
|
| :ingelesez: Speckled wood |
| Espezie honetako arrek beren esparrua defendatzen dute. |
|
Tximeleta guztiek ez dute izen arruntik hizkuntza guztietan.
Elkar ulertzeko zientzalariek izen zientifikoak (latinez) erabiltzen
dituzte.
|
| Nondik datoz tximeletak eta zenbat denbora bizi dira? |
|
|
Tximeletak ez dira tximeleta-kume gisa jaiotzen; hainbat urrats
ematen dituzte, eta urratsok, gutxi ala gehiago, denbora jakin
bat irauten dute:
|
|
|
Emeak arrautzak erruten ditu.
Arrautzatik beldarra (larba) irteten da.
Beldarra lore-begi baten barruan
sartzen da, orain krisalida deitzen da.
Krisalidatik tximeleta irtetzen da.
|
|
Adibide gisa ikusiko dugun tximeleta oso arrunta da Vista Alegre
baserrian, gehienbat espezie horretako beldarrei izugarri gustatzen
zaizkielako gure azak eta azaburuak.
|
| Aza-tximeleta Pieris brassicae |
 |
|
|
| Emeak eta arrak parez pare jartzen dituzte beren muturrak eta arrak espermatozoide-sortak pasatzen dizkio emeari. |
 |
|
|
|
Emeak laranja/hori koloreko arrautzak erruten ditu, 40 eta 100
bitarteko taldeetan, minuturo 4 jarrita, esaterako, aza edo
azaburuen hostoen alde bietan. Zuzenean jartzen ditu landarearen
hostoan, eta arrautzak sekula ez ditu bata bestearen gainean
pilatzen. Astebete edo bi ematen dute eklosionatzen (beldarra
arrautzatik ateratzea edo jaiotzea), tenperaturarenarabera.
|
 |
|
|
|
Arrautzatik beldarra (larba) irteten da, aste bi eta erdi inguru bizi dena.
Aza-tximeletaren beldarrak nahiago ditu azen eta azaburuen
kanpoaldeko hostoak, eta taldean jaten du beste beldar askorekin
batera. Inguruan egon litezkeen harrapariak uxatzeko, olio toxikoak
metatzen ditu gorputzean. Fase honetan, lau muda igarotzen ditu.
|
 |
|
|
|
Tximeleta bilakatzeko (metamorfosia), beldarra lore-begi baten barruan
sartzen da, normalean hesola, pareta edo enbor bati lotuta egoten
dena. Orain, krisalida deitzen da. Tenperatura epelekin, tximeleta bi
asteren bueltan ateratzen da begi-loretik. Urteak aurrera egin ahala
arrautzak bigarrenez erruten badira, azken fase horrek negu osoa eta
gehiago iraungo du, 8 hilabete inguru.
|
 |
|
|
|
|
|
|
|
Gure esker ona adierazi nahi diegu Madrilgo Unibertsitate Autonomoko
José Luis Viejo Montesinos eta Gareth Edward Kingi tximeleta hauek
identifikatzen emandako laguntzagatik.
|
gora joan
Tximeleta bilakatzeko (metamorfosia), beldarra lore-begi baten barruan sartzen da, normalean hesola, pareta edo enbor bati lotuta egoten dena. Orain, krisalida deitzen da. Tenperatura epelekin, tximeleta bi asteren bueltan ateratzen da begi-loretik. Urteak aurrera egin ahala arrautzak bigarrenez erruten badira, azken fase horrek negu osoa eta gehiago iraungo du, 8 hilabete inguru.
Gure esker ona adierazi nahi diegu Madrilgo Unibertsitate Autonomoko José Luis Viejo Montesinos eta Gareth Edward Kingi tximeleta hauek identifikatzen emandako laguntzagatik.
Normal 0 21 false false false ES X-NONE X-NONE
|
Vista Alegre Baserrian, txoriak eta beste dabiltza hegan
